De storm rond de onthulling van de Type 00 is enigszins gaan liggen. De reacties waren zelden kalm en positief, velen voorspelden de ondergang van Jaguar. Ton Roks doet een poging de balans op te maken.
Eerst een paar cijfers, belangrijke…. In 2023 verkocht Jaguar 64.241 auto’s, een schijntje van het totale aantal dat JLR (Jaguar Land-Rover) in dat jaar bouwde, zijnde 431.733 stuks. In dezelfde periode verkocht BMW overigens 2.253.835 auto’s. Dat wetende kun je niet anders dan vaststellen dat het een mirakel is dat Jaguar überhaupt nog bestaat. Dat er wat moet gebeuren is zonneklaar. En er gaat ook wat gebeuren – Jaguar is een van de meest radicale stappen aan het zetten die ooit een autofabrikant heeft gezet. De productie is stopgezet – inderdaad, Jaguar bouwt géén auto’s meer. Pas in 2026 maakt het een nieuwe start met een automobiel die – afgaande op het getoonde concept – vrijwel zeker de meest radicale zal zijn die we in tijden gezien hebben.
‘Jaguar heeft veel te lang getracht het Britse equivalent te zijn van BMW en Audi en in dat segment voet aan de grond te krijgen’
Het leidende motief voor de totale productiestop is nieuwe regelgeving van de EU ten aanzien van de emissie en veiligheid. De auto-industrie is al beladen met bergen bemoeienissen van Brussel, maar er moet nog wat bij. U weet wel, zaken als die fijne stuuringrepen en nu die piepjes die je voortdurend lastigvallen als de auto meent dat je harder rijdt dan is toegestaan, wat overigens geregeld niet het geval is. Jaguar’s modelgamma is redelijk bejaard en het aanpassen van alle modellen aan de grillen van de unie brengt zulke hoge kosten met zich mee dat het geen zinvolle exercitie is in relatie tot de verwachtte – minimale – omzet.
Voor het personeel hoeft niet gevreesd te worden. Land-Rover doet het zo enorm goed dat de werknemers die Jaguar’s bouwden, nu meer dan welkom zijn om een handje te helpen bij de bouw van Defender’s en Range Rover’s– dat gebeurde sowieso al deels op gezamenlijke lopende banden.
De gecombineerde dealers zitten er ook niet mee, zo blijkt uit de woorden van Geert-Jan Tax, directeur van Broekhuis Jaguar Land Rover in Utrecht. “We verkopen geen nieuwe Jaguar’s meer, maar dat verlies wordt ruimschoots gecompenseerd door de Land-Rover’s. Verleden jaar was ons beste jaar ooit, door alleen al de Land-Rover’s. Van de auto’s die we mochten leveren, kostte wel 80% meer dan 100.000 euro”.
‘De Type 00 moeten we als een signaal zien dat Jaguar aan een nieuwe jaartelling begint, of een nieuw leven….’
Het modelgamma van Jaguar was al lang niet meer om over naar huis te schrijven. Wie wilde er nog een XE of een XF terwijl er zo veel keus was bij BMW of Audi? Of een van de SUV’s? Die waren ook geen partij voor die uit Duitsland. De enig echt aantrekkelijke auto was de F-type, die aangename herinterpretatie van de E-type, Jaguar’s grootste succesnummer ooit. Waar de schoen wringt? Jaguar heeft veel te lang getracht het Britse equivalent van BMW en Audi te zijn en in dat segment voet aan de grond te krijgen. Dat hoeft niet erg te zijn, maar Jaguar heeft dat ook nooit echt overtuigend goed gedaan.
De koers gaat nu radicaal om, aldus managing director Rawdon Glover op 2 december 2024, tijdens de onthulling van het Type 00 Design Vision Concept gedurende de Miami Art Week. De Type 00 moeten we als een signaal zien dat Jaguar aan een nieuwe jaartelling begint, of een nieuw leven. Jaguar gaat voor een ‘bijna totaal nieuwe klantenkring’, zei Glover, en het merk zelf zal een ‘totale transformatie’ ondergaan. “We gaan ons richten op jongere, meer welstandige stedelingen, die geen tekort aan geld hebben, maar wellicht wel aan tijd.”
Iets nieuws is dat niet echt, elk premium merk richt zich immers op die doelgroep. Glover zei te verwachten dat zo’n 15% van de oude klantenkring Jaguar zal blijven prefereren – de rest blijft wellicht fijn in zijn XJ rijden of gaat elders zijn heil zoeken. Op de kinderlijke en tamelijk woke teletubbie beelden die Jaguar van de zogenaamde ‘nieuwe doelgroep’ heeft laten zien, was dan ook geen enkele gedistingeerde oudere heer te bekennen. Of de mensen die er wel op te zien waren, die nieuwe clientèle gaan worden? Dat zal de toekomst uitwijzen, het vraagt in elk geval best wel wat verbeeldingskracht nodig om je dat voor te stellen.
De lancering van de auto die Jaguar’s toekomst inluidt, ging gepaard met een bombardement van spetterende kleuren en betekenisvolle slogans als ‘Create Exuberant’, ‘Live Vivid’, ‘Delete Ordinary’, ‘Break Moulds’ en ‘Copy Nothing’. Dat laatste zou het ethos zijn geweest van Jaguar’s oprichter, Sir William Lyons. Designkopstukken Gerry McGovern, die inmiddels zelfs ‘professor’ bij zijn naam heeft staan, en Richard Stevens schetsten in Miami een toekomst waarin Jaguar uiteraard premium zal zijn en alleen maar elektrische auto’s zal bouwen, geen verrassingen dus in dat opzicht. Die toekomst gaat in 2026 werkelijkheid worden en reken erop dat de nieuwe Jaguar heel duur zal zijn. Tijdens het evenement in Florida werd gesproken over £ 126.000 tot 130.000, maar door ons belastingstelsel zal het waarschijnlijk wel anderhalve ton of meer worden. Of misschien nog veel meer, want Jaguar spreekt over een marktpositionering net onder Bentley.
‘Reken erop dat de nieuwe Jaguar heel duur zal zijn, want JLR spreekt over een marktpositionering net onder Bentley’
Dat ambitieuze plan gaat samen met een nieuwe identiteit, te beginnen met een nieuw lettertype voor de naam. Mooi? Nee. Raar? Ja, zeker omdat alle letters tot het minimale zijn teruggebracht, behalve de kapitale G in dat jaGuar, daar blijf ik een beetje op hangen. En hoezo, ‘Copy Nothing”? Kijk eens naar het lettertype dat Dyson gebruikt. Maar goed, een totaal nieuw font ontwerpen is geen sinecure. Er is ook een nieuw embleem, met een J erin die tegelijkertijd een G probeert te zijn, zo lijkt het althans. Dat gaan we in het hart van de wielen zien. Ook niet echt heel sterk, helaas.
Een zucht van opluchting is op zijn plaats voor de ‘Leaper’, de roofkat die zich klaar maakt om een prooi te bespringen. Die is gelukkig onaangetast gebleven, maar hij krijgt een vlak met strak horizontale strepen als achtergrond. Als zodanig is hij bij de Type 00 alleen te zien op de messingkleurige strips onder op de voorspatborden, deze kunnen naar buiten scharnieren om kleine camera’s een blik naar achteren te gunnen. De ‘Growler’, de kop van een Jaguar in de aanval, zoals die nog te zien is op de F-type, is in geen velden of wegen te bekennen.
Maar dan de auto zelf – die is schitterend. Een prachtige, futuristische coupe met stoere flanken: horizontale of licht gewelfde vlakken die vrij zijn van de vouwen en knippen die nu zo bon ton zijn en daardoor extra fraai en krachtig overkomen. De proporties zijn uitbundig maar perfect getroffen. De lange neus en het lage coupédak zijn typische elementen van Jaguar, zie de E-type van langgeleden en de F-type. De wielen – 23 inch! – zijn enorm. Je kent de vuistregel van ontwerpers: een auto is pas sexy als hij maximaal tweemaal zo hoog is als zijn wielen. De ‘motorkap’ is lang, en inderdaad, er bevindt zich waarschijnlijk helemaal geen motor onder. Waarom hij dan zo lang is? “Omdat het zo mooi is”, luidde het simpele antwoord van McGovern. Bovendien, wat kan er tegen extra veel bagageruimte in de neus zijn?
Sterk aanwezig zijn die vlakken met horizontale lijnen, door Jaguar aangeduid als ’Strikethrough’. Je ziet ze op de neus en staart van de auto. Op de achterzijde doen sommige van die ‘lijnen’ dienst als verlichting. Het strepenpatroon is ook te zien op het dak, aan de basis van de voorruit en in het interieur.
De portieren van de Type 00 scharnieren schuin naar boven open, wat we wel vaker zien bij conceptcars en het is niet vanzelfsprekend dat we dat in de productieversie terug gaan zien. Eenmaal geopend laten ze een extreem minimalistisch en futuristisch interieur zien dat net zo opvallend is als het exterieur. Ondanks de eenvoud straalt het luxe uit. De centrale messing ruggengraat is maar liefst 3,2 meter lang en tussen de twee voorstoelen in bevindt zich een element dat van steen lijkt te zijn, travertijn wellicht? Er is veel messing in het interieur gebruikt en de ontwerpers gaven tijdens de onthulling toe dat het niet in dezelfde mate in de produktieauto te vinden zal zijn. Er zijn twee beeldschermen aan boord, een voor de bestuurder en een voor zijn passagier, en deze kunnen wegklappen in tijden dat je een digitaal isolement prefereert.
Boven de luikjes met camera’s in de voorschermen bevinden zich opbergruimten waarin bij de Type 00 dozen waren geparkeerd met snuisterijen, gemaakt van materialen die voor de conceptauto zijn gebruikt. Wellicht zijn die vakken bedoeld om later boordgereedschap en wellicht paraplu’s op te bergen. Opvallend is dat de Type 00 geen achterruit heeft, of dat werkelijkheid gaat worden, is de vraag. Of wellicht is het vlak toch op een of andere wijze doorzichtig.
Er sijpelen hoopgevende berichten uit de organisatie van Jaguar naar buiten dat de auto die we in 2026 in de showrooms gaan zien, niet veel anders zal zijn dan het Design Vision Concept uit Miami. Het superlage dak zal waarschijnlijk iets hoger zijn en de auto zal debuteren als vierdeurs sedan. Daarna volgen de coupé en een SUV.
Ik hoop dat het waar is, dat hij nauwelijks anders zal zijn dan de auto die we op deze pagina’s zien, dat zou ronduit fantastisch zijn. Hij zal een aanwezigheid op de weg zijn die iedereen versteld doet staan. Jonge highrollers zullen hem vast en zeker willen hebben, en het is aannemelijk dat een deel van de oude garde – schoorvoetend wellicht – ook voor zijn charmes gaat vallen.
Jaguar zegt een rijbereik van 800 kilometer (WLTP) na te streven en een oplaadvermogen dat je in staat stelt in een kwartier genoeg elektrische energie te ‘tanken’ om 300 kilometer verder te kunnen. Gezien de zich snel ontwikkelende techniek is dat een haalbare kaart.
‘Als de Type 00 zonder grote veranderingen in productie gaat, wordt hij nog opzienbarender dan de XK120 en de E-type’
De auto zal verkocht gaan worden, zo is het plan, via een aantal ‘luxe’ dealers die waarschijnlijk hun showrooms moeten aanpassen aan de stijl van het nieuwe Jaguar. Bestaande dealers zullen worden aangemoedigd om de huidige Jaguar’s en wellicht de klassiekers te ondersteunen – daar zullen ze niet heel blij van worden, lijkt me. JLR steekt £ 18 miljard in de revival van Jaguar en duidelijk is dat het niet meer probeert een Britse versie van Audi of BMW te zijn en niet meer de oren naar de voorkeuren van de oude garde gaat laten hangen. Die sterft sowieso uit – dealers zien hun klantenkring elk jaar zo’n procent of tien kleiner worden. Daarom wil en kan Jaguar niet meer zijn wat het was. Een moedige stap – en een verstandige.
Toen de elektrische auto aan zijn opmars begon, juichten de ontwerpers, want het platform – niet meer dan een groot skateboard, zo zeiden ze – ging hen zoveel creatieve vrijheid gegeven. Daarvan hebben we tot nu toe bar weinig gezien. Het hedendaagse aanbod bestaat vooral uit SUV’s en CrossOver’s en is hoofdzakelijk een grote pot nat, enkele uitzonderingen daargelaten. Wat je ziet rondrijden is vooral een demonstratie van radeloosheid, de ontwerpers weten niet hoe elektrische auto’s een mooie en krachtige identiteit te geven. Nu radiatorgrilles in technische opzicht overbodig zijn, zien ze geen andere optie dan deze op gekunstelde wijze toch in het vooraanzicht te integreren en nemen ze verder hun toevlucht tot strapatsen met feestverlichting en allerlei lijnen en insneden in het plaatwerk.
Gaat Jaguar dat beter doen? Ik denk het wel, als de Type 00 met weinig veranderingen in productie gaat, wordt hij nog opzienbarender dan de XK120 in 1948 en de E-type in 1961. Gaat Jaguar dat klaar spelen? De laatste vier decennia geven redenen om dat in twijfel te trekken. Maar er is hoop, gerechtvaardigde hoop zelfs, want bij Jaguar Land-Rover werken mensen die met de nieuwe Range Rover en nieuwe Defender twee kanjers van auto’s hebben neergezet, met ontwerpen die recht doen aan hun historie en tevens fantastisch nieuw en modern zijn. Land-Rover doet daardoor uitmuntende zaken.
Als JLR de creativiteit en durf die met Land-Rover is getoond ook voor Jaguar inzet, acht ik de kans groot dat de toetsenbordridders die een lawine van kritiek over de Type 00 hebben uitgestort ongelijk gaan krijgen en Jaguar niet ten onder gaat.
De Type 00 kan de eerst echt mooie, originele en stijlvolle elektrische auto worden. Een voorbeeld voor velen, want auto’s van dat creatieve kaliber zijn dun gezaaid. De Type 00 is een dappere stap, en de enig juiste. Dat hij sterke en gemengde reacties oproept is in dit geval niets minder dan veelbelovend.
Wen er maar aan of heet het van harte welkom: Jaguar, 90 jaar oud inmiddels, gaat zijn rijke historie niet voortzetten, maar aan een nieuwe beginnen. Met een geweldige en verbazende auto, die zal rijden als een echte Jaguar, zo is in Miami beloofd. Hij verdient het om een succes te worden, ‘Copy Nothing’ mag en zal geen ‘Sell Nothing’ worden. Ik kijk er naar uit hem op de weg te zien – hij zou weleens een van Jaguar’s grote klassiekers kunnen worden.
